2024-07-11
186. rocznica urodzin Wojciecha Kętrzyńskiego
11 lipca 1838 r. w Giżycku na świat przyszedł Wojciech Kętrzyński, wielki polski historyk, o którym mówi się, że "zwrócił Polsce Mazurów, a Mazurom Polskę".
"Człowiek, który przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom", tak o Wojciechu Kętrzyńskim napisał w biografii historyk Andrzej Wakar. Kętrzyński urodził się w Giżycku jako Adalbert von Winkler, 11 lipca 1838 r. Jego ojciec wywodził się ze szlacheckiej rodziny, a nazwisko zawdzięczał miejscowości "Kętrzyno" w powiecie wejherowskim. Wojciech Kętrzyński uczył się w Giżycku i Kętrzynie, w 1859 r. zdał egzamin maturalny i rozpoczął studia historyczne w Królewcu. To dzięki nim poznał przeszłość własnego rodu, dowiedział się o swoich polskich korzeniach i zmienił nazwisko na Wojciech von Kętrzyński. Kętrzyński brał udział w powstaniu styczniowym, za co kilkukrotnie przebywał w więzieniu, gdzie przetłumaczył na łacinę swoją pracę doktorską. Był założycielem Komitetu Niesienia Pomocy Mazurom, wspierał materialnie "Gazetę Lecką" oraz "Mazura". W wielu swoich publikacjach zwracał uwagę na niebezpieczeństwo zniemczenia ludności mazurskiej, ale też na jej głębokie przywiązanie do polskiej kultury i języka. Przez ponad 40 lat pracował w Zakładzie im. Ossoloińskich we Lwowie, który dzięki niemu stał się ośrodkiem naukowym, gdzie zgromadzone zostały bezcenne rękopisy i starodruki.
Jak podaje "Leksykon Warmii i Mazur" Kętrzyński był także poetą. Zmarł w 15 stycznia 1918 r. we Lwowie. Jego pamięć uczczono nadając w 1946 r. mazurskiemu miastu Rastembork nazwę Kętrzyn.
W Giżycku, na ścianie budynku przy ul. Warszawskiej 21 znajduje się pomnik poświęcony historykowi. W pobliskim parku M. Gerssa, pięć lat temu, w 180. rocznicę urodzin i 100. śmierci, stanęła także "Ławeczka Wojciecha Kętrzyńskiego". Wszystko, by uhonorować postać tego wybitnego historyka i poety, w szczególności jego zasługi dla Giżycka i całych Mazur.
źródło: leksykonkultury.ceik.eu